Taraftarın bir kulübe olan bağlılığı birçok nedene bağlı olarak anlatılabilir mutlaka. Örneğin; gördüğü bir kulüp arması ya da kulübün renkleri, belki de yaşadığı, nefes alıp verdiği her yerde kulüple iç içe olabilmesi gibi. Bu örnekler arasında insanları en çok etkileyen ise yeşil sahaya çıktıkları forma olsa gerek. Dünyanın birçok yerinde kulüp ile taraftar arasındaki bu önemli etkileşim futbolun bir ticari olguya dönmesi ile şeklini de değiştirmeye başladı. Bugün hangi taraftara sorulursa sorulsun takımının salt renkleriyle oluşmuş bir formadan yana olması da konumuzun önemli noktalarından biri. Dünya da forma reklamlarının ne kadarlık bir serüveni var bilinmez ama Türkiye’de 70’li yılların sonlarına doğru formalarda nasibini aldı reklamlardan. Önceleri formanın üstüne uyumlu olsun olmasın, renkleri birbirini tutsun tutmasın, forma reklamları hem boyut hem de görüntü olarak rahatsızlık verici bir haldeydi.
Beşiktaş'ın 30 senelik yol arkadaşları
118
218
İlk reklam “Pereja Kolonyaları”
Beşiktaş’ın forma reklamlarıyla ilişkisi ne zaman başladı diye yaptığımız araştırmada 1977- 1978 sezonuna geri dönmek gerekiyor. Türkiye 1. Ligin’de 1977-78 sezonu bu konuda karşımıza çıkan ilk sezon oluyor. Fenerbahçe’nin Telefunken, Galatasaray’ın Volvo Beşiktaş’ın ise birkaç hafta sonra bir kolonya markası olan Pereja ismini formalarına taşıdıklarını görüyoruz. 1976-1977 sezonuna kadar formaların sadeliği bu sezondan sonra aldıkları reklamlarla dolduruluyor. Pereja reklamının alındığı sezon Beşiktaş’ta Rasim Kara, Paunoviç, Niko ve Zekeriya forma giyerken Beşiktaş sezonu 5. sırada tamamlıyordu. Sonraki sezonlarda Beşiktaş’ın forma reklamlarına ara verdiği görülüyor. 1980-1981 sezonuna kadar Beşiktaş sadece Pereja reklamı giyiyor. Beşiktaş’ın 1980- 1981 sezonundan sonra forma reklamlarının 1991- 1992 sezonuna kadar sürekli olarak değiştiğini görüyoruz. Dorde Miliç’in teknik direktörlüğünü yaptığı Beşiktaş’ın 1980-1981 sezonunda forma reklamı ise “KİP” oluyor. Bu dönemlerde formalardan üretici firmanın hangisi olduğunu anlamakta pek mümkün görünmüyor.
318
Forma Umbro Şort Adidas
1981- 1982 sezonunda ise şampiyonluğa ulaşmıştı Beşiktaş. 1981-1982 sezonunda forma reklamı ise “Bako” markasıydı. Ulvi, Samet, Kadir, Mehmet Ekşi, Ziya, Rıza ve Ali Kemal’li kadro Beşiktaş’ta şampiyonluğa imza atmıştı. Bu sezon forma üzerinde bir başka dikkatimizi çeken konu ise forma markası oldu. Formayı Umbro üretirken, şortu ise Adidas’ın ürettiğini görüyoruz. Bu da o dönemlerde firmaların ve kulüplerin çok da acımasız olmadığını rekabetin ne boyutlarda olduğunu gösteriyor. Bu senenin bir başka özelliği de 14 sene sonra gelen şampiyonluk olması.
418
1982-1983 yıllarındaki kadronun forma reklamı ise “Anka” omuzlardan kollara inen siyah ve kalın bantın dışında Umbro’nun ürettiği bu beyaz formanın göğüs kısmında yer alan forma reklamıyla mücadele eden Beşiktaş’ın ligdeki performansı ancak 5.’lik olmuş. Formayı yine Umbro üretmiş.
518
1983-1984 sezonunda ise Beşiktaş’ın forma reklamı Doysan. Rasim, Şekerbegoviç, Feyyaz ve Sinanlı kadro ile ligi 4. sırada bitiren Beşiktaş’ın bu sezonki tek başarısı ise Rasim Kara’nın elinde havalanan TSYD Kupası. Siyah şort, siyah çorap ve siyah yakalı beyaz formayı Beşiktaş için yine Umbro üretmiş.
618
1984-1985 sezonunda ise Beşiktaş’ın forma reklamı Bağbank olmuş. 1917 yılında Türkiye Bağcılar Bankası olarak kurulan Bağbank 1982 yılında adını Bağbank olarak değiştirmiş ve aradan geçen birkaç sene sonra ise batık bankalar arasında anılmaya başlamıştı. Peki Beşiktaş Bağbank forma reklamlı forması ile ne yaptı? Türkiye Ligi Şampiyonluğu’nu averajla ezeli rakibi Fenerbahçe’ye kaptırdı. Rıza, Metin ve Arnavutoviçli kadro yine TSYD ile sezonu kapatmayı başarmıştı. Beşiktaş sezon sezon tercih ettiği çubuklu formasını bu sezonda Umbro ile üzerinde taşımıştı.
718
İlk Yabancı Sony
1985-1986 yılında ise ilk kez bir yabancı sermayeyi forma reklamı olarak kendisine seçen Beşiktaş’ın göğsünde “Sony” reklamı bulunuyordu. Türkiye Ligi’ni 5. kez kazanan bu kadroda Metin, Ali, Feyyaz ilk kez kendilerini gösterirken efsane Kovaçeviç ve Kaptan Samet’te bulunuyordu. Forma kollarından aşağıya yıldızlar içerisinde inen siyah bantla dizayn edilmişti. Bu formanın üreticisi ise sonraki yıllarda pek de rastlamadığımız Sport markasıydı.
818
1986-1987 sezonunda ise şampiyonluk dramatik bir şekilde Galatasaray’a kaptırılmıştı. Stankoviç’in Beşiktaş’tan Fenerbahçe’ye geçtiği bu sezon kadrosunda Metin, Ali, Feyyaz, Gökhan, Ziya, Kadir, Rıza ve Kaptan Samet bulunuyordu. 90’ların fırtınasını oluşturacak takımın göğüs reklamı ise “Beslen Makarna”. Üretici firma ise bu kez sadece Adidas oldu.
918
Ve 1987 -1988 sezonu… Kapalı kutu olarak adlandırılan Gordon Milne’in Beşiktaş’a geldiği sezonda, Beşiktaş forması, uzun yıllar Adidas’ın üreteceği kollardan 3 bant omuzlara uzanan bembeyaz forması ile hafızalarda yer edecekti. Bu formanın üzerinde ise Toshiba reklamı vardı. Sony’den sonra bir başka yabancı markanın reklamını göğsünde taşıyan Beşiktaş Türkiye Ligi’ni 2. sırada bitiriyordu. Kadroda hayli enteresan Sinan Engin, Saffet Sancaklı, Metin, Ali, Feyyaz…
1018
Beşiktaş’ın önce Fenerbahçe’yi Kadıköy’de 4-0, sonra İnönü’de Bursaspor’u 4-0 yendiği maçlarda ise göğsünde Titibank reklamı gözüküyordu. Asil Nadir’in daha sonraları satın aldığı bu banka 1994 krizinde gürültülü bir şekilde tarihteki yerini almıştı.
1118
1988-1989 sezonunda ise Beşiktaş “Bozkurt Mensucat” reklamını göğsünde taşıdı. Fenerbahçe’nin ardından ikincilik elde bu kadronun formalarını da Adidas üretmekteydi. Kadro ise yıllar geçse de mevki mevki ezbere sayılacak efsane kadro tabii ki.
1218
1989-1990 sezonuyla birlikte Beşiktaş’ın forma reklamı “Demirdöküm” olmuştu. Koç Grubu’nun Beşiktaş’taki ilk göğüs reklamı “Demirdöküm” efsane kadronun ilk şampiyonluğunun da tanığı oldu. Çok sık olmasa da “Aygaz Fırın” bu sezon Beşiktaş’ın göğüs reklamı olarak görülüyor bazı maçlarda. “Demirdöküm” göğüs reklamlı kadroda ise Şifo Mehmet, Zalad, Kadir, Turan, Ulvi ve Metin, Ali, Feyyaz üçlüsü bulunuyordu.
1318
Beko’lu yıllar
1990-1991 sezonu ise Koç Grubu’nun “Arçelik” ve “Beko” markaları ile Beşiktaş’ın forma reklamlarını uzun yıllar kapattığı dönem olarak kalacak. Simsiyah şort bembeyaz forma olarak adlandırılan yılların istikrarlı futbolu hem göğüs reklamlarına hem de forma üreticilerine yansımış olsa gerek zira uzun yıllar Beşiktaş aynı markalarla çalışmaya devam etti.
1418
1994- 1995 sezonunda ise Beşiktaş’ın başına Alman Christoph Daum getirilmişti. Geçen 6 senede yaşanan üst üste zaferler sonrası Beşiktaş’ta ilk kez forma reklamını değiştirmişti. Alman Hoca Christoph Daum’un yakasında görmeye alıştığımız “Gazi” markası artık Beşiktaş’ın göğsünde de kıpkırmızı logosu ile yer almaya başlamıştı. Ancak bu birliktelik sadece hazırlık maçlarında oldu. 1994 yılının en pahalı transferini gerçekleştiren Beşiktaş Feyyaz’ı satıp şimdiki Teknik direktörü Ertuğrul Sağlam’ı kadrosuna katmıştı. Aumann, Madida, Sertan ve Sverisson’lu kadro 1994- 1995 sezonunda 10. kez şampiyonluğa ulaştı. Beşiktaş bu tarihten 2004 yılına kadar Beko ile anlaşmasını devam ettirdi. Beşiktaş ile özdeşleşen bir marka yaratmayı başarabilen Süleyman Seba döneminden sonra göreve gelen Serdar Bilgili’de Beko ile anlaşmayı devam ettirmiş ve Beşiktaş’ın son şampiyonluğunda da Beko göğüs reklamlı Beşiktaş formaları hafızalarımızda son mutlu kareler olarak kalmıştı. Beko markasının bugün hangi Beşiktaşlı olursa olsun eski başarılı günleri hatırlatan bir nostalji parçası olması da bir markanın formayla ne kadar özdeşleşebileceğini gösteriyor bizlere.
1518
2003-2004 sezonunda Yıldırım Demirören yönetimi ile birlikte Beşiktaş’ta ilk kez Beko’dan vazgeçiyor ve Türkiye’nin yükselen değeri Turkcell ile forma sponsorluğunda anlaşma imzalanıyordu. Bir sonraki sezon Vicente Del Bosque ile anlaşan yönetimin hem teknik direktör hem de forma sponsorluğu konusunda istikrarı uzun sürmedi. Başarısız da bir sezon geçiren kadrodan hatırlanan isimler John Carew, Juan Fran gibi yabancılar oldu.
1618
2005-2006 yılına ise Beşiktaş Cola Turka ile anlaşarak başladı ve Cola Turka göğüs reklamı ile anlaşma hazırlandı. Bu anlaşma sonrasında da Beşiktaş bir ilke imza atarak ilk kez sponsorunun oyuncu hediye ettiği (Mattias Delgado) bir takım oldu.
1718
2011-2012 sezonuna gelindiğinde ise Beşiktaş bir kez daha yabancı bir sponsorla anlaştı; Toyota. Guti'li, Quaresma'lı kadroyu sponsor olan toyota, bir sonraki sezon yaşanan FEDA'da takımın sponsoru oldu. Toyota, Beşiktaş'ın atılıma geçtiği Slaven Bilic'in ilk sezonunda da syah-beyazlıların göğsünde yer aldı.
1818
Ve Vodafone. Türk spor tarihinin yapılan en önemli anlaşmalarından. 2014-2015 sezonu başında yapılan anlaşmayla Vodafone, hem Beşiktaş'ın forma sponsore oldu hem de yenilenen İnönü Stadı'na ismini verdi. Beşiktaş, Vodafone ile 2015-2016 şampiyonluğunu da yaşadı.
(Kaynak: rakamla10.blogspot.com.tr)