FOTO HİKAYE | Hem Yugoslavya hem de Beşiktaş tarihinin ortak noktası

(Fotoğraf Kaynak: Beşiktaş 1903-1992 Genel Yayın Yönetmeni: İlker Ateş)

1952-1953 sezonunda Türk Milli Takım özel bir maç organizasyonuyla Yugoslavya ile dostluk maçında bir araya geldi. Karşılaşma 5 Haziran 1953 tarihinde saat 17.00'de; o dönemin siyasi şartlarından dolayı Mithatpaşa olarak bilinen İnönü Stadı'nda oynandı.

Karşılaşma 2-2 gollü beraberlilke tamamlanırken seremonide tesadüfen yan yana gelen bu üçlü; Ljubisa Spajic, Branko Stankovic ve Milos Milutinovic, ilerleyen yıllarda Beşiktaş’ta teknik direktörlük yaptı ve bu stada siyah-beyazlıların başında çıktı. Peki bu isimler kimdir?

Ljubuša Spajić; 7 Mart 1926 Belgrad doğumlu, Sırp asıllı Yugoslav futbolcu ve teknik direktör. 

Futbol hayatına 1945'te Kızılyıldız'da başladı. 46/47 sezonunda 8 maç oynadı. 1947'de FK Budućnost Podgorica'ya geçti. İki sezon sonra Beograd'a geçti. Bu iki sezonda 59 maça çıkıp 7 gol atarak dikkatleri çekti. Bu dönemde Yugoslavya millî futbol takımında forma giymeye de başladı.

1952'de ilk takımı Kızılyıldız'a geçti. Futbol kariyerinin en parlak dönemini bu takımla yaşadı. 8 yıl top koşturduğu takımda 1953, 1956, 1957, 1959 ve 1960 yıllarında Yugoslavya Şampiyonluğu, 1958 ve 59 yıllarında Yugoslavya Kupası'nı kazandı. 1959'da takım kaptanlığına getirildi. 1960 şampiyonluğu ile futbolu bıraktı.

MİLLİ TAKIM KARİYERİ

1950'tan 1957'ye kadar Yugoslavya millî takımında 15 maça çıktı. Aynı dönemde oynayan mevkidaşı Ivana Horvata yüzünden genelde ilk 11'lerde olamadı. 1954 FIFA Dünya Kupası'na millî takım ile katıldı. Gruptan çıkmalarına karşın çeyrek finalde kupayı kazanacak Batı Almanya'ya elendiler. 1956 Yaz Olimpiyatları'nda da takımda yer aldı ve gümüş madalya kazandı. 1958 FIFA Dünya Kupası elemerinde de takmıda yer aldı, takımın kupaya katılmasını sağladı ancak Dünya Kupası kadrosunda yer almadı

Spajic 1962'de Türkiye millî futbol takımının başına getirildi. Sadece bir ay antrenörlük yapan Spajic 4 maçta, 1 galibiyet, 2 beraberlik, 1 mağlubiyet aldı.

Aynı yıl Beşiktaş'ta görev almaya da başladı. 1962-63 sezonunda 1 puan farkla ikinci oldu. Bir sezon verdiği ara sonrası Beşiktaş'ta 1964 yılından 1967 yılına kadar çalıştı. Beşiktaş'ı 1965/66 sezonunda 30 maçta 48 puanla şampiyonluğa ulaştırdı. Beşiktaş yönetimi onun bir sene daha takımda kalmasını istedi ve 1966/67 sezonunda 32 maçta 45 puanla Beşiktaş'ı yine şampiyon yaptı. O sene sonunda görevinden ayrıldı. Sezon sonu Türkiye Futbol Federasyonu başkanı Orhan Şeref Apak'a yazdığı telgrafta "Bana çok konuştuğum için hak etmediğim 17 aylık ceza verdiniz. Ben hem konuştum, hem iş yaptım. Merak etmeyin gidiyorum." dedi ve imzasını "Dünyanın en büyük teknik direktörü" olarak attı. 

Branislav "Branko" Stanković 31 Ekim 1921, Saraybosna doğumlu,  Bosnalı defans oyuncusu ve teknik direktör.

Futbolculuğa SK Slavija Sarajevo'da 1937 yılında başladı. 2. Dünya Savaşı yüzünden takım dağılınca 1941'de Beograd'a transfer oldu. Ancak 2. Dünya Savaşı nedeniyle ülke çapında futbola ara verildi. 1945'te ligler yeniden açıldığında ilk lig Yugoslavya'yı oluşturan her bir devletin kendi karma takımlarından oluşan bir turnuva olarak oluşturuldu. "Sırbistan" takımında forma giyen Stankovic, 1945 lig şampiyonluğunu kazandı.

Aynı yıl Stankoviç Crvena Zvezda'a geçti. 13 yıl formasını giydiği Kızılyıldız'da 195 lig maçında 15 gol, toplamdaysa 495 maçta 36 gol attı. 1951, 1953, 1956, 1957 yıllarında Yugoslav Ligi şampiyonluğunu, 1948, 1949, 1950 yıllarındaysa Yugoslavya Kupası'nı kazandı.

MİLLİ TAKIM KARİYERİ

Stankovic Yugoslavya millî futbol takımının birçok önemli organizasyonunda yer aldı. 1948 Yaz Olimpiyatları kadrosunda yer aldı. Turnuvada bir gol atıp, gümüş madalya kazanan kadroda yer aldı. 1950 FIFA Dünya Kupası'nda takımdaydı. 1952 Yaz Olimpiyatları'nda da gümüş madalya kazanan kadroda bulundu. 1954 FIFA Dünya Kupası elemelerinde de 3 maç oynayarak takımının FIFA Dünya Kupası'na çıkmasına yardım etti ve kupada da yer aldı.

Millî takımda toplam 63 maçta forma giydi ve 3 gol attı.

1982'de Türkiye macerası başladı. İlk olarak Fenerbahçe'yi çalıştırmaya başladı. 2 sezon çalıştırdığı takımda ilk sezonda Lig şampiyonluğu, 1 TSYD Kupası, 1 Cumhurbaşkanlığı Kupası, 3 Donanma Kupası ve Fenerbahçe'nin 2012'ye kadar en son kazandığı Türkiye Kupası'nı almıştır. Bu iki sezonda takımla 99 maça çıkan Stankoviç, ikinci sezon ikinci olduğu için görevden alındı.

1984'te bir başka Türk takımı Beşiktaş'nin başına geçti. İlk sezonunda eski takımı Fenerbahçe'yle kıyasıya geçen bir çekişme sonrası averajla lig ikincisi oldu. Stankoviç kaybedilen şampiyonluğun sorumlusu olarak gösterilse de sözleşmesinin devam etmesi kararı verildi. Bu karar 1985-86 sezonunda bu sefer averajla kazanılan bir şampiyonluk getirdi. Ayrıca 1984 TSYD Kupası, 1986 Cumhurbaşkanlığı Kupası'nı da kazandırdı.

Sezon sonu 1986 gizli bir transferle eski takımı Fenerbahçe'ye geri kazandırıldı. Ancak 1986-87 sezonu eski sezonlarını arattı. Ligin sonlarına doğru 4 maç üst üste kazanamayınca lig bitmeden takımdan kovuldu. Fenerbahçe o sezonu 5. olarak bitirdi.

Miloš Milutinović 5 Şubat 1933 doğumlu Yugoslav futbolcusu ve menajeriydi. 

Kulüp kariyeri boyunca FK Borsa , FK Partizan , OFK Beograd , FC Bayern Münih , RCF Paris ve Stade Français Paris'te oynadı . 1955-56 sezonunda, ilk Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası maçında iki gol attı , FK Partizan ile Sporting Clube de Portugal arasında 3-3 berabere kaldı , ardından Partizan'ın 5–2 kazandığı dönüş bacağında dört gol attı . Belgrad'da. Çeyrek finallerde ikinci ayağı, Real Madrid'in şampiyonu olan Real Madrid'e karşı 3-0 galibiyetle iki gol attı , ancak Real Madrid'in ilk ayağındaki 4-0 galibiyetini yenmek için yeterli değildi.

Toplamda 213 maç oynadı ve FK Partizan adına 231 gol attı [1] , iki ulusal kupa kazandı (1954 ve 1957). Daha sonra OFK Beograd'a ve daha sonra Bayern Münih'e taşındı. 1959'da devam eden akciğer problemleri nedeniyle ameliyat edildi. Paris'te oynamadan önce Almanya'da bir yıl kaldı.

Yugoslavya milli futbol takımının Yugoslavya 1951 yılında Avrupa gençlik unvanını kazandığında, o dört golle en golcü bitirerek turnuvanın oyuncusu seçildi. Uluslararası alanda ilk kez 21 Mayıs 1953'te Galler karşısında 5–2'lik bir zaferle oynadı . Toplamda 33 büyük zafer kazandı ve ülkeyi 1954 ve 1958 Dünya Kupaları'nda temsil etti .

Daha sonra antrenörlüğü meslek edinen Milos Milutinovic, en büyük başarısını 1983’te Partizan’la yaşadı ve eski kulübüne Yugoslavya Şampiyonluğu’nu yaşattı. Ülkemizde de Beşiktaş ve Altay takımlarını çalıştırdı ve futbolculuk kariyerinde yakasını bırakmayan bahtsızlıkları, bu evrede de yaşadı. Meşhur Beşiktaş-Ankaragücü maçında, karşılaşmanın hakemi Ahmet Akçay, siyah-beyazlıların filelerini havalandırırken saha kenarda kahrolan da Milutinovic’ten başkası değildi.